در طول روز چند بار دست‌تان را می‌شویید؟ آلودگی از هر نوعی غیر قابل تحمل‌ است؛ کثیف بودن لباس، ظروف نشسته، گرد و غبار روی کف و… نیاز به نظافت و تمیزی فوری دارند اما هیچ آلودگی به اندازه‌ی کثیف بودن دست‌ها به سلامتی آسیب نمی‌رساند. شاید تعجب کنید اگر بشنوید دلیل بسیاری از عفونت‌های گوارشی و تنفسی نشستن دست‌ها است. مرتبا چشم و بینی خود را لمس می‌کنید، غذا میخورید و با اطرافیان ارتباط برقرار می‌کنید؛ حتما می‌توانید حدس بزنید اگر دستتان تمیز نباشد چه اتفاقی می‌افتد.

از طرفی با وجود استفاده‌ی روزانه از محصولات شوینده، آن هم به دفعات، احتمال حساسیت یا آلرژی پوستی را افزایش می‌دهد به همین دلیل انتخاب شوینده‌ی مناسب بسیار مهم است. برای شستن دست‌ها می‌توانید انواع صابون و مایع دستشویی را در بازار خریداری کنید اما ممکن است بپرسید کدامیک بهتر از دیگری‌ است، کدام پاک کنندگی بهتری دارد و  آسیب کمتری به پوست می رساند؟

قبل از هر چیز اجازه دهید ببینیم اصلا ماهیت صابون و مایع دستشویی چیست.

از دوران قدیم تا به امروز ترکیبات و روش‌های زیادی برای تهیه و تولید صابون به کار برده می‌شده اما به طور کلی، صابون‌ها از چربی و نمک طی فرایندهای شیمیایی با PH قلیایی قوی ساخته شده‌اند. وقتی صابون با آب ترکیب می‌شود چربی موجود در آن شکسته می شود و ایجاد کف می‌کند، این فرایند باکتری‌های روی دست را از بین برده و یا غیرفعال می‌کند. در ترکیبات مایع دستشویی علاوه بر چربی، آب مقطر هم وجود دارد و تفاوت ساختار این دو در تفاوت ماده‌ی قلیایی استفاده شده است.

صابون‌ها بر اساس کاربردشان انواع مختلفی دارند و برای شستشوی دست، استفاده در حمام یا شستن لباس به کار برده می‌شوند. صابون عادی یا حمام جنبه ‌آرایشی بهداشتی دارد و میزان چربی بیشتر آنها خاصیت پاک ‌کنندگی‌شان را افزایش می دهد. صابون‌های یکتا علاوه‌بر ضدعفونی و از بین بردن آلودگی، با پوست و بدن سازگاری دارند.

صابون‌های زیبایی، صابون (Novelty)، صابون آنتی باکتریال، صابون دارویی و ضد قارچ و حتی صابون‌های لباسشویی و ظرف‌شویی از دیگر انواع صابون‌ هستند.

یک سری از صابون‌ها هم با داشتن چربی لیتیمی (Lithium) در ترکیبات خود به صابون لیتیم یا غیر توالت شناخته می‌شوند که برای نظافت منزل گزینه‌ی خوبی هستند.

احتمالا اصطلاح صابون گلیسیرین یا صابون حاوی گلیسیرین را در تبلیغات تلویزیونی شنیده باشید؛ طبیعی بودن این صابون و نبود الکل، عطر و مواد شیمیایی تحریک کننده در ترکیبات آن، این صابون را گزینه‌ای مناسب برای افراد با پوست حساس تبدیل کرده است. صابون گلیسیرین رطوبت پوست را حفظ و از خشکی جلوگیری می‌کند همچنین مزیت ضد لک و ضد پیری دارد.

صابون‌هایی که ظاهر شفاف و شیشه‌ای دارند، در فرایند تولید به جای آب با محلول گرم الکل مخلوط و بعد فیلتر شده‌اند. این صابون‌ها، صابون شفاف نام دارند که کف کمتری ایجاد کرده و بافت سختی دارند.

مایع‌های دستشویی هم به اندازه‌ی صابون ها متنوع هستند، که بسته به نیازتان می‌توانید انتخاب مناسبی داشته باشید. تولید کنندگان محصولات شوینده رقابت زیادی برای تهیه‌ی مایع دستشویی دارند و سعی می‌کنند  بهترین محصول سازگار با سلامت مشتریان را عرضه کنند.

با مطالعه‌ی توضیحات روی بسته بندی مایع دستشویی متوجه می‌شویم که هر مایع دستشویی چه ویژگی‌هایی دارد. یکی از مایعات دستشویی با کیفیت، مایع دستشویی یکتا است که با داشتن گلیسیرین، از پوست در برابر خشکی یا ایجاد اگزما مراقبت می‌کند؛ این مایع دستشویی علاوه‌بر حفظ نرمی پوست، دارای خاصیت ترمیم کنندگی است که با مصرف مداوم به از بین بردن سلول‌های مرده و لک روی دست ها کمک می‌کند. استفاده درست از مایع دستشویی یکتا باکتری و آلودگی را پاک و دست ‌ها را ضدعفونی خواهد کرد.

اینکه صابون بهتر است یا مایع دستشویی، سوال همیشگی مصرف کنندگان محصولات شوینده بوده است. این نگرانی هم وجود دارد که آلودگی‌ و باکتری‌ها به صابون انتقال پیدا کرده و در آن باقی بمانند. از طرفی تصور عموم این است که قدرت پاک کنندگی صابون بیشتر از مایع است؛ برای پاسخ به این سوالات و برطرف کردن سو برداشت‌ها تفاوت این دو نوع محصول را بررسی می‌کنیم.

اگر دقت کرده باشید بعد از شستن دست با مایع دستشویی، حتی پس از پاک شدن کف مایع هنوز حس صابونی بودن پوست وجود دارد و زمان شستشو را طولانی‌تر می‌کند؛ در صورتی که بلافاصله بعد از شستشو با صابون و آبکشی اثری از مواد حس نمی‌شود، همین امر باعث شده صابون به مایع ترجیح داده شود. اما واقعیت این است که این حس صرفا به دلیل ساختار مایع و وجود نرم کننده‌ها ایجاد می‌شود و در واقع نیاز به آبکشی بیشتر ندارد. اگرچه در ترکیبات صابون انواع مواد برای جلوگیری از خشکی پوست اضافه می‌شود اما به نسبت مایع دستشویی احتمال ابتلا به حساسیت بیشتری دارد. معمولا صابون‌ها مقرون به صرفه‌ترند و مدت زمان بیشتری قابل نگهداری هستند اما تنوع در بسته بندی مایع دستشویی را ندارند. طراحی ظروف مایع‌ها به شکلی‌ست که استفاده را راحت‌تر کرده و مواد درون خود را از آلودگی حفظ می‌کند. هنوز بین انتقال آلودگی به سطح صابون و اینکه آیا باکتری‌های دست بعد از شستشو روی خود صابون باقی می‌مانند یا نه، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.

محققان برای پاسخ به این مورد پژوهش بسیاری انجام داده‌اند.  طی یک آزمایش، صابونی را به نوعی باکتری بیماری‌زا آلوده کردند و از ۱۶ نفر خواستند تا دستان خود را با آن بشویند؛ بعد از بررسی متوجه شدند بیماری به هیچ یک منتقل نشده است، پس صابون عامل عفونت و بیماری نیست. اما همچنان صابون به دلیل مرطوب بودن و در معرض آلودگی قرار گرفتن امکان جذب میکروب و باکتری را دارد. توصیه می‌شود صابون را بعد از استفاده شسته و درون محفظه‌ی مناسب قرار دهید.

انتخاب شوینده‌ی مناسب برای مصرف روزانه به دلیل استفاده‌ی مکرر اهمیت بالایی دارد؛ حتما به موارد یاد شده در هنگام خرید دقت داشته باشید.

فراموش نکنید که استفاده بیش از حد از صابون و مایع یا قلیایی بودن زیاد آن منجر به خشکی پوست می‌شود؛ لازم است بعد از شستشو از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنید تا چربی مورد نیاز و رطوبت پوست به دست و بدن بازگردد.